Những chính sách tác động đến thị trường ô tô, xe máy tại Việt Nam 2023

Giảm 50% phí trước bạ đối với xe lắp ráp trong nước

Thị trường ô tô Việt Nam vừa trải qua một năm kinh doanh với nhiều cơ hội nhưng cũng đầy cam go và thách thức. Biểu đồ sụt giảm sản lượng đáng lo ngại của thị trường ô tô Việt chính thức được xác lập từ tháng 4/2023 khi doanh số ô tô tuột mốc 30.000 xe/tháng xuống còn 22.409 xe, giảm 47% so với cùng kỳ năm ngoái.

Bước sang tháng 5/2023, tình hình còn đáng quan ngại hơn khi doanh số ô tô giảm đến 52%. Tình trạng này diễn ra đối với cả xe sản xuất, lắp ráp trong nước và xe nhập khẩu. Đây là thời điểm các hãng xe buộc phải có những hành động thực tế. Sau hai lần được triển khai vào các năm 2020 và 2022, bước sang giữa năm 2023, chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ với ô tô lắp ráp sản xuất trong nước một lần nữa được ban hành.

Nhờ chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ đối với xe lắp ráp trong nước theo quy định tại Nghị định số 41/2023/NĐ-CP ngày 28/6/2023 của Chính phủ (Giảm 50% phí trước bạ đối với ô tô, rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo bởi ô tô và các loại xe tương tự xe ô tô được sản xuất, lắp ráp trong nước), một lần nữa có thể coi là “ phao cứu sinh” cứu thị trường tô tô Việt Nam khi đang trên đà lao dốc.

Mặc dù chưa thể có những bước nhảy ngoạn mục nhưng sau gần 6 tháng triển khai thực hiện, chính sách này cũng góp phần không nhỏ vào việc thúc đẩy tăng trưởng doanh số trong cả nước, giúp thị trường ô tô tránh sự khủng hoảng. Tính đến hết tháng 11/2023, theo số liệu thống kê của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) thì doanh số bán ô tô tại Việt Nam vẫn thấp hơn gần 30% so với cùng kỳ năm ngoái.

Bên cạnh những chính sách kích cầu tiêu dùng thì bên cạnh đó một số những quy định mới khiến người tiêu dùng lâm vào tình trạng bỡ ngỡ, dở khóc dở cười đó là biển số định danh hay gia hạn đăng kiểm.

Biển số định danh cá nhân

Chỉ cách đây chưa đầy nửa năm, biển số ô tô xe máy thường được cấp theo xe. Tuy nhiên, theo quy định tại Thông tư 24 ban hành năm 2023 của Bộ Công An có hiệu lực thi hành từ ngày 15/8/2023 thì biển số xe sẽ được cấp và quản lý theo mã định danh của chủ xe (gọi là biển số định danh).

Biển số định danh là biển số có ký hiệu, seri, kích thước của chữ và số, màu biển số theo quy định. Các xe đã đăng ký biển số gồm 5 số trước ngày 15/8/2023 mà chưa làm thủ tục thu hồi thì số biển số xe đó được xác định là biển số định danh của chủ xe.

Việc sang tên đổi chủ biển số xe cũng là điều này khiến cho thị trường xe cũ một thời gian chịu cảnh ế ẩm khi những thủ tục thực hiện sang tên đổi chủ có những phần hơi rườm rà, phức tạp. Nhiều người chỉ vì “ nản” không muốn phải tìm chủ cũ nên đã lưỡng lự trong việc quyết định xuống tiền mua xe cũ.

Ngoài ra, Thông tư 24 cũng có nhiều quy định về thủ tục đăng ký biển số ô tô xe máy, trong đó có quy định khi bán, sang nhượng xe cho người khác, chủ xe vẫn được giữ lại biển số để cấp lại khi chủ xe đăng ký xe khác. Biển số định danh được giữ lại cho chủ xe trong thời hạn 5 năm, kể từ ngày thu hồi. Nếu quá thời hạn 5 năm chủ xe chưa đăng ký thì số biển số định danh đó được chuyển vào kho biển số để đăng ký, cấp cho tổ chức, cá nhân khác.

Tự động gia hạn đăng kiểm đối với xe ô tô

Thực tế cho thấy hoạt động đăng kiểm đối với phương tiện cơ giới đường bộ thời gian qua còn tồn đọng một số bất cập. Từ cuối năm 2022, cơ quan chức năng đã tiến hành kiểm tra, rà soát chấn chỉnh lại hoạt động của các trung tâm đăng kiểm. Tháng 6 năm 2023, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) đã ban hành Thông tư 08/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 16/2021/TT-BGTVT quy định về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.

Theo đó, thông tư 08 có quy định cơ quan đăng kiểm tự động cấp xác nhận thời hạn hiệu lực của Giấy chứng nhận, Tem kiểm định đối với phương tiện tham gia giao thông mà chủ xe không cần đưa xe đến trung tâm đăng kiểm để kiểm định lại.

Theo quy định, đối tượng được tự động gia hạn đăng kiểm là ô tô chở người đến 09 chỗ không kinh doanh vận tải có thời gian sản xuất đến 07 năm và thời gian sản xuất từ 13 năm đến 20 năm đã được cấp trước ngày 22 tháng 3 năm 2023 và có hiệu lực đến trước ngày 01 tháng 7 năm 2024.

Như vậy, các xe ô tô chở người đến 9 chỗ kinh doanh vận tải như xe taxi, xe chạy dịch vụ taxi công nghệ sẽ không được tự động gia hạn đăng kiểm.

Chính sách này được ban hành đã góp phần "tháo gỡ" được khúc mắc trong hoạt động đăng kiểm ô tô thời gian vừa qua, đồng thời giải quyết tình trạng ùn ứ, quá tải tại một số trung tâm đăng kiểm khi đến thời hạn đăng kiểm.

Người dân được phép tham gia đấu giá biển số

Bên cạnh những quy định áp dụng cho biển số định danh, quy định cho phép người dân có cơ hội sở hữu biển số "đẹp" thông qua hình thức đấu giá biển sổ cũng được nhiều người ủng hộ và sẵn sang chi tiền trăm triệu, tiền tỷ để có thể sở hữu những biển số mang ý nghĩa đối với họ (Biển tứ quý, biển thần tài, biển phát lộc…).

Cụ thể, theo quy định tại Nghị định 39, quy định chi tiết một số điều Nghị quyết số 73/2022/QH15 của Quốc hội về thí điểm đấu giá biển số xe ô tô thì từ ngày 1/7/2023, Bộ Công an thực hiện thí điểm đấu giá biển số xe ô tô thông qua mạng điện tử tại trang thông tin đấu giá trực tuyến của tổ chức đấu giá tài sản. Bộ trưởng Bộ Công an quyết định số lượng biển số ô tô đưa ra đấu giá tại mỗi phiên, bao gồm biển số ô tô của 63 tỉnh, thành phố.

Đây có thể cũng được coi là một tài sản cá nhân gắn với  người sở hữu.