Bắc Ireland lần đầu tiên có Thủ hiến theo đường lối chủ nghĩa dân tộc

Việc Nghị viện Bắc Ireland bầu bà Michelle O’Neil làm Thủ hiến đã chấm dứt 23 tháng “không có chính phủ” và “không có cơ quan lập pháp” tại vùng lãnh thổ thuộc Anh này. Đảng Hợp nhất Dân chủ (DUP) thân Vương quốc Anh trước đó đã tẩy chay chính phủ chia sẻ quyền lực nhằm phản đối các quy định thương mại hậu Brexit (Anh rời Liên minh châu Âu), cho rằng thỏa thuận làm suy yếu vị trí của Bắc Ireland trong Vương quốc Anh. Đảng hợp nhất dân chủ hiện là đảng đứng thứ 2 tại Bắc Ireland, sau đảng Sinn Fein.

Nghị viện Bắc Ireland hôm qua cũng bổ nhiệm bà Emma Little-Pengally, người thuộc đảng DUP làm Phó Thủ hiến. Phát biểu ngay sau khi được bầu, Thủ hiến mới của Bắc Ireland Michelle O’Neil cam kết thúc đẩy một tương lai chung bình đẳng, tiến bộ và phát triển:

“Thật vinh dự khi được đứng ở đây với tư cách là Thủ hiến Bắc Ireland. Ngày hôm nay đã mở ra cánh cửa hướng tới tương lai, một tương lai chung. Chúng ta đang cùng nhau đánh dấu khoảng khắc của sự bình đẳng và tiến bộ, một cơ hội mới để làm việc và cùng nhau phát triển. Dù chúng ta đến từ đâu, bất kể nguyện vọng của chúng ta là gì, chúng ta đều có thể và phải cùng nhau xây dựng tương lai.”

Theo các quy tắc chia sẻ quyền lực, chính quyền ở Bắc Ireland chỉ có thể hoạt động trên cơ sở "xuyên cộng đồng" với sự tham gia của cả những người theo chủ nghĩa hợp nhất (muốn Bắc Ireland là một phần của Vương Quốc Anh) và những người theo chủ nghĩa dân tộc (muốn thống nhất với Cộng hòa Ireland). Tình trạng “vô chính phủ và không có cơ quan lập pháp trong gần hai năm qua” đã tạo ra thế bế tắc chính trị vô cùng phức tạp không chỉ tại Bắc Ireland, mà cả nước Anh. Nhà phân tích chính trị Claire Rice tại Anh đánh giá:

"Đây là một thời điểm cực kỳ quan trọng. Lần đầu tiên, Bắc Ireland có một thủ hiến theo đường lối dân tộc. Nhưng điều quan trọng hơn cả là chúng ta đã khôi phục được chính quyền chia sẻ quyền lực tại Bắc Ireland sau 2 năm. Chúng ta đã chứng kiến sự đình trệ trong khu vực công. Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giáo dục, cơ sở hạ tầng, mọi thứ thực sự đều khó khăn. Khi thiếu sự lãnh đạo, mọi thứ chỉ trở nên tồi tệ hơn mà thôi".

Đảng Sinn Fein, tiền thân là cánh chính trị của tổ chức Quân đội Cộng hòa Ireland (IRA) đã giành chiến thắng mang tính lịch sử trong cuộc bầu cử địa phương hồi giữa năm ngoái và kêu gọi mở cuộc tranh luận về việc thành lập một Ireland thống nhất. Chiến thắng sẽ không làm thay đổi hiện trạng của khu vực trên, vì cuộc trưng cầu ý dân đề nghị rời khỏi Vương quốc Anh do Chính phủ Anh toàn quyền quyết định và có thể phải nhiều năm nữa mới diễn ra. Tuy nhiên, tầm quan trọng mang tính biểu tượng của chiến thắng này là rất lớn, chấm dứt 1 thế kỷ thống trị của các đảng thân Anh. Theo các số liệu khảo sát mới nhất, đảng Sinn Fein đang ngày càng nhận được sự ủng hộ rộng rãi trong giới trẻ, những người quan tâm chính sách kinh tế nhiều hơn là hệ lụy từ câu chuyện Anh rời Liên hiệp châu Âu (EU).