Bất chấp lệnh ngừng bắn, Ukraine vẫn bất ổn

Bạo lực đang ngày càng bùng phát tại miền Đông Ukraine trong những ngày qua, khiến số thương vong lên tới hàng chục người. Tình trạng bạo lực dường như đã phá vỡ hoàn toàn lệnh ngừng bắn, vốn được cho là mong manh, mà chính quyền Kievvà lực lượng đối lập tại Ukraine đạt được hôm 5/9 vừa qua. 

Các binh sỹ Ukraine đứng gác tại một trạm kiểm soát biên giới. (Ảnh: AFP)

Ít nhất 4 binh sĩ Ukraine thiệt mạng, hàng chục người khác bị thương trong các cuộc xung đột kể từ khi lệnh ngừng bắn đạt được hôm 5/9. Đây là xác nhận chính thức đầu tiên của phía chính quyền Kiev về số binh sĩ thiệt mạng kể từ khi lệnh ngừng bắn bắt đầu.

Trong tuyên bố vào ngày 9/9, trung tâm báo chí của “Chiến dịch chống khủng bố” thuộc quân đội Ukraine cho biết, các lực lượng vũ trang phải nỗ lực chống chọi để không xảy ra thương vong thêm nữa.

Trước đó, hôm 8/9 chính quyền khu vực miền Đông Ukraine cho biết, một phụ nữ đã thiệt mạng và ít nhất 4 dân thường khác bị thương khi quân Chính phủ bắn phá ở gần cảng Mariupol.

Những động thái này cho thấy, đã có hàng loạt hành động vi phạm thỏa thuận ngừng bắn giữa chính quyền Kiev và phe đối lập. Tuy nhiên, cả chính quyền Kiev và lực lượng đối lập miền Đông đều đổ lỗi cho nhau về những vụ vi phạm lệnh ngừng bắn xảy ra trong những ngày qua.

Thủ tướng nước cộng hòa Donetsk tự xưng, ông Zakharchenko nói: “Ngày 9/9, vẫn còn những vụ pháo kích từ phía chính quyền Kiev tại Avdeevka và Spartak. Còn hôm 8/9 nữa là những vụ pháo kích vào thành phố Donetsk được bắn từ phía Mariupol. Làm sao có thể coi đây là lệnh ngừng bắn?”.

Còn phát biểu tại một cuộc họp báo, ông Andriy Lysenko- người phát ngôn quân đội Ukraine cũng cho biết: “Tình hình ở các vùng Donetsk và Lugansk vẫn còn căng thẳng. Các tay súng của lực lượng ở miền Đông đã vi phạm thỏa thuận ngừng bắn và vẫn bao vây lực lượng chống khủng bố tại một số thị trấn. Quân đội Ukraine đã chấp hành nghiêm chính lệnh ngừng bắn và chỉ bắn đáp trả khi bị tấn công”.

Bất chấp diễn biến này, giới chức Nga 9/9 vẫn lên tiếng bày tỏ hy vọng và nói rằng lệnh ngừng bắn là một cơ hội để tìm kiếm một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng ở Ukraine.

 Phát biểu ở Thủ đô Moscow ngày 9/9, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã lên tiếng Nga hy vọng cuộc đàm phán về quy chế cho khu vực Đông Nam Ukraine sẽ sớm bắt đầu và biên bản thỏa thuận ngừng bắn ký tại Minsk không phải cái cớ để quên đi sự cần thiết bắt đầu cuộc đối thoại dân tộc ở Ukraine.

 Ông Lavrov nhấn mạnh, biên bản thỏa thuận ngừng bắn được các bên ký kết tại Thủ đô Minsk (Belarus) có đề ra các bước đi cho hướng này. Ông Lavrov: “Thỏa thuận đã được ký kết tại Minsk đã quy định các bước các cuộc đàm phán về tình trạng của khu vực phía Đông Nam Ukraine. Chúng tôi hy vọng rằng các cuộc đàm phán sẽ sớm bắt đầu . Các bên đàm phán gồm chính quyền Ukraine, đại diện các Cộng hòa nhân dân tự xưng Donetsk và Lugansk cùng các bên tham gia ký kết biên bản Minsk vào ngày 5/9. Tôi kêu gọi một sự giám sát thực hiện các thỏa thuận”.

Ngoại trưởng Lavrov cũng tuyên bố, Nga hy vọng trong vài ngày tới lệnh ngừng bắn tại miền Đông Ukraine sẽ được củng cố sau khi có cuộc điện đàm thứ 2 giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Ukraine Petro Poroshenko.

Moscow thúc giục Kiev nhanh chóng đàm phán với phe đối lập về việc đâu sẽ là những khu vực do lực lượng đối lập được nắm giữ ở miền Đông - một vấn đề quan trọng chưa được giải quyết sau khi ngừng bắn. Trong cuộc điện đàm, ông Putin “khẳng định sự sẵn sàng của Nga tiếp tục thúc đẩy giải pháp hòa bình cho cuộc khủng hoảng”.      

Hiện vấn đề cốt lõi nằm ở chỗ, trong khi phe đối lập tiếp tục nhấn mạnh về quy chế độc lập cho “Quốc gia cộng hòa nhân dân” tự xưng của Donesk và Lugansk trong khi Kiev lại hoàn toàn bác bỏ.

Tất cả những vấn đề trên lý giải tại sao dư luận lại tỏ ra lạc quan thận trọng, nếu không muốn nói là nghi ngờ, về hiệu quả của thỏa thuận ngừng bắn vừa được ký kết.

Thỏa thuận ngừng bắn hôm 5/9 dưới góc nhìn nhân đạo là một thành tựu tích cực. Tuy nhiên, với mong muốn khôi phục lại sự toàn vẹn lãnh thổ của chính quyền Kiev và tương lai chính trị gắn liền với miền Đông Ukraine của ông Poroshenko thì có lẽ việc đạt được một thỏa thuận ngừng bắn thực chất sẽ khó có thể xảy ra./.