Cái giá phải trả của “miễn dịch cộng đồng” chống Covid-19 của Anh

Theo nhà báo Robert Peston của ITV – mạng lưới truyền hình của Anh có trụ sở chính tại London, chiến lược của chính phủ Anh nhằm hạn chế tác động của dịch Covid-19 là "cho phép virus SARS-CoV-2 lây lan trong toàn bộ dân số để mọi người có thể đạt được miễn dịch cộng đồng, nhưng việc này sẽ diễn ra với tốc độ kìm hãm chậm hơn nhiều".

Mọi người đeo khẩu trang tại Cung điện Buckingham, London. Ảnh: AFP

Điều này tức là những người đang có những triệu chứng nặng nhất có thể nhận được những hỗ trợ y tế cần thiết mà không khiến Cơ quan Y tế Quốc gia (NHS) bị quá tải.

Như vậy, chính xác thì miễn dịch cộng đồng là gì và biện pháp này liệu có thể được sử dụng để đối phó với dịch Covid-19?

Miễn dịch cộng đồng hoạt động như thế nào?

Cơ thể của chúng ta có thể chống lại các bệnh truyền nhiễm qua các hoạt động của hệ miễn dịch. Khi chúng ta hồi phục, chúng ta thường sẽ có một "bộ nhớ miễn dịch" của căn bệnh đó và việc này khiến chúng ta không bị mắc phải bệnh đó trong tương lai.

Đó cũng là cách mà vaccine hoạt động: tạo nên bộ nhớ miễn dịch mà không khiến mọi người mắc phải căn bệnh đó.

Tuy nhiên, nếu chúng ta mắc phải một căn bệnh mới, chẳng hạn như Covid-19, chúng ta không có vaccine điều trị và cũng không có ai trong đất nước chúng ta từng bị nhiễm virus này thì dịch bệnh sẽ lây lan trong toàn dân số.

Tuy nhiên, nếu có đủ số người nhiễm bệnh để đạt được "bộ nhớ miễn dịch", dịch bệnh sẽ ngừng lây lan, thậm chí cả ở một số bộ phận dân cư không hề miễn nhiễm. Điều này gọi là miễn dịch cộng đồng và một số người cho rằng đây là một biện pháp rất hiệu quả để bảo vệ toàn bộ dân số trước một căn bệnh truyền nhiễm nào đó.

Tuy nhiên, miễn dịch cộng đồng chỉ được xem là một biện pháp phòng ngừa trong các chương trình vaccine. Nếu chúng ta không có vaccine, chẳng hạn với trường hợp của dịch Covid-19, việc đạt được miễn dịch cộng đồng sẽ cần tới một lượng đáng kể dân số nhiễm bệnh và hồi phục sau khi mắc dịch bệnh này.

Điều gì xảy ra nếu Anh thực hiện biện pháp miễn dịch cộng đồng?

Tỷ lệ dân số cần miễn nhiễm để miễn dịch cộng đồng có thể phụ thuộc vào dịch bệnh đó lây nhiễm như thế nào. Việc này được đo lường bằng một thuật ngữ gọi là R0, tức là cứ 1 người nhiễm bệnh thì có bao nhiêu trường hợp nhiễm mới được tạo ra.

Với dịch Covid-19, R0 ước tính là 3,28 mặc dù các nghiên cứu vẫn đang diễn ra và con số này có thể thay đổi. Điều đó tức là sẽ cần tới 70% dân số Anh nhiễm bệnh để đạt được miễn dịch cộng đồng.

Nói cách khác, miễn dịch cộng đồng có thể diễn ra sau khi 47 triệu dân Anh nhiễm bệnh, với 1 triệu người tử vong và thêm 8 triệu người trong tình trạng nghiêm trọng cần chăm sóc tích cực.

Điểm mấu chốt trong chiến lược “miễn dịch cộng đồng” của Anh

"Miễn dịch cộng đồng" là một chủ đề gây tranh cãi nhưng nội dung được thảo luận này không chỉ đơn giản là để cho dịch bệnh lây lan ra toàn dân, mà là làm chậm sự lây lan và bảo vệ những đối tượng dễ tổn thương nhất không rơi vào tình trạng nghiêm trọng.

Theo biên tập viên Jeremy Rossman nhận định trên trang Channel News Asia, làm chậm sự lây lan của dịch Covid-19 là một chiến lược hứa hẹn, đặc biệt khi kết hợp với các biện pháp tăng cường nhằm bảo vệ người già và những người mắc các bệnh nền khác.

Bằng cách làm chậm sự lây lan của dịch bệnh, Cơ quan Y tế Quốc gia Anh (NHS) sẽ có nhiều thời gian hơn để chuẩn bị và từ đó, phát triển các biện pháp điều trị hoặc vaccine, cũng như thời điểm mùa hè đang đến gần và do đó, các ca nhiễm bệnh sẽ giảm bớt. Theo đó, một chiến lược trì hoãn kết hợp cùng với việc giám sát và ngăn chặn theo khuyến nghị của WHO có thể sẽ hiệu quả trong việc đối phó với dịch Covid-19.

Tuy nhiên, nếu Anh làm chậm sự lây lan của virus nhưng lại dựa vào miễn dịch cộng đồng để bảo vệ những người dễ bị tổn thương nhất, quốc gia này sẽ cần tới 47 triệu người nhiễm bệnh.

Thậm chí nếu Anh nỗ lực để bảo vệ được những người dễ tổn thương nhất, tỷ lệ tử vong vẫn là 0,5% hoặc cao hơn. Điều đó tức là thậm chí là trong viễn cảnh "ít thiệt hại nhất", nước Anh sẽ có hơn 236.000 người tử vong vì dịch bệnh.

Trên thực tế, chúng ta có thể và chúng ta phải làm tốt hơn điều đó. Trung Quốc đã nhanh chóng kiểm soát sự lan rộng của dịch Covid-19 mà không cần tới miễn dịch cộng đồng (chỉ 0,0056 % tử vong trong số những người nhiễm bệnh). Chờ đợi miễn dịch cộng đồng để chống dịch Covid-19 tại Anh bằng cách để virus lây lan trong cộng đồng không phải là một chiến lược y tế hiệu quả dù thực hiện theo cách nào, nhất là khi "cái giá" phải trả của nó là quá đắt./.