Nam Phi bước vào tổng tuyển cử quan trọng nhất trong 30 năm

Hơn 23.000 điểm bỏ phiếu tổng tuyển cử trên khắp Nam Phi bắt đầu mở cửa từ 7h ngày hôm nay (29/5) và đóng cửa lúc 21h cùng ngày. Chính phủ Nam Phi đã tuyên bố ngày bầu cử là ngày nghỉ lễ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc bỏ phiếu của cử tri. Theo Ủy ban bầu cử Nam Phi, gần 28 triệu người Nam Phi đủ điều kiện từ 18 tuổi trở lên đã đăng ký bầu cử năm nay, tăng so với con số hơn 26 triệu vào năm 2019. Các cuộc bỏ phiếu sớm cũng đã được tổ chức theo 2 đợt 17-18/5 và 27-28/5 cho các cử tri sống ở nước ngoài và cử tri có hoàn cảnh đặc biệt, như phụ nữ mang thai hay người khuyết tật.

Nam Phi bầu cử theo tỷ lệ đại diện, theo đó các đảng và ứng cử viên sẽ cạnh tranh để giành 400 ghế tại Quốc hội. Năm nay cũng đánh dấu lần đầu tiên các cử viên độc lập tham gia tranh cử. Để phù hợp với sự thay đổi này, cử tri sẽ nhận được 3 lá phiếu thay vì 2 và mỗi lá phiếu yêu cầu lựa chọn 1 đảng hoặc 1 ứng cử viên. Người dân Nam Phi không trực tiếp bỏ phiếu bầu Tổng thống, mà thay vào đó bầu 400 thành viên Quốc hội, những người sau đó chọn Tổng thống theo thể thức đa số đơn giản. Đây là cuộc tổng tuyển cử dân chủ thứ 7 tại Nam Phi kể từ khi chế độ phân biệt chủng tộc kết thúc vào năm 1994 với chiến thắng vang dội của đảng Đại hội dân tộc Phi của cố Tổng thống Nelson Mandela.

Nền chính trị Nam Phi đang đứng trước những thay đổi bước ngoặt và theo các nhà phân tích, những thế hệ cử tri trẻ tuổi sẽ đóng vai trò quyết định thế hệ lãnh đạo tiếp theo tại quốc gia châu Phi này: “Tôi chắc chắn sẽ bỏ phiếu. Hầu hết những người ở độ tuổi của tôi sẽ bỏ phiếu cho đảng Mặt trận Tự do Kinh tế, nhưng tôi thì không. Tôi vẫn kiên trì ủng hộ đảng Đại hội Dân tộc Phi, ủng hộ những gì họ đã mang lại cho đất nước”.

“Là một người trẻ, tôi muốn thấy sự thay đổi. Tôi biết sự thay đổi sẽ không thể diễn ra trong 1 sớm một chiều, nhưng chắc chắn chúng ta cần sự thay đổi”.

Sau 30 năm thống trị nền chính trị Nam Phi, đảng Đại hội dân tộc Phi đang phải đối mặt với cuộc bầu cử khó khăn nhất từ trước tới nay. Kết quả các cuộc thăm dò dư luận mới nhất cho thấy, tỷ lệ ủng hộ dành cho đảng Đại hội Dân tộc Phi là khoảng 43,4% – tăng hai điểm so với hai tháng trước song vẫn chưa đủ để giành thế đa số tại quốc hội và sẽ cần liên minh với đảng khác để thành lập chính phủ. Nền kinh tế phát triển nhất châu Phi đang phải đối mặt với một số vấn đề kinh tế xã hội sâu sắc, với tỷ lệ thất nghiệp lên tới 32%.

Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa hôm qua tuyên bố ông tự tin đảng Đại hội Dân tộc Phi sẽ giữ được đa số tại Quốc hội, đồng thời nhấn mạnh Nam Phi hiện đã tốt hơn rất nhiều so với cách đây 3 thập kỷ: “Khi chính quyền này nhậm chức vào năm 2019, đất nước chúng ta đang đứng trước một bước ngoặt. Chúng ta đã phải chịu đựng một thập kỷ tham nhũng, tăng trưởng kinh tế yếu kém cũng như sự xói mòn của các thể chế công. Tuy nhiên, chúng ta đã bỏ lại thời đại đó phía sau. Chúng tôi mong đợi cuộc bầu cử này sẽ được tổ chức trong điều kiện hòa bình, ổn định, tự do, công bằng và đáng tin cậy.”

Theo chuyên gia Peter Vale tại Đại học Johannesburg, bất chấp những thách thức hiện nay, đảng Đại hội Dân tộc Phi đã xây dựng được một nền tảng vững chắc trong 30 năm qua và vẫn đóng vai trò chi phối trong bức tranh chính trị Nam Phi. Kết quả bầu cử chính thức dự kiến sẽ được công bố vào ngày 2/6 tới.