Điều gì chờ đợi ông Netanyahu sau thỏa thuận liên minh của phe đối lập?

Ngày 2/6, lãnh đạo phe đối lập Yair Lapid tuyên bố ông đã thông báo với Tổng thống Reuven Rivlin rằng, việc thành lập một chính phủ liên minh đã thành công, với 8 đảng cùng liên kết đánh bật Thủ tướng Benjamin Netanyahu.

Ông Rivlin đã chúc mừng ông Lapid về việc thành lập một liên minh, đồng thời bày tỏ hy vọng Quốc hội sẽ sớm triệu tập cuộc họp để phê chuẩn chính phủ mới.

Liên minh mới với thế đa số mong manh trong Quốc hội có thể khiến ông Netanyahu bị đánh bật khỏi vị trí thủ tướng Israel, mở đường để ông Naftali Bennett - người đứng đầu đảng Yamina - trở thành người kế nhiệm ông theo thỏa thuận liên minh mới đạt được.

Chính phủ mới sẽ chưa thể tuyên thệ ngay trong vài ngày tới do Quốc hội cần phải bỏ phiếu tín nhiệm để hoàn tất quá trình thành lập liên minh và đây có thể là những ngày cuối cùng của ông Netanyahu trên cương vị Thủ tướng.

Với thế đa số mong manh của liên minh mới trong quốc hội, ông Netanyahu vẫn có cơ hội lật ngược thế cờ bằng cách lôi kéo sự ủng hộ của các nghị sỹ đối lập về phe mình và bỏ phiếu phản đối chính phủ liên minh mới.

Các nhà phân tích chính trị cho rằng ông Netanyahu sẽ tìm mọi khả năng để điều này có thể xảy ra, bằng cách tranh thủ các thành viên Yamina vốn không muốn liên minh với các nghị sỹ Arab và cánh tả.

Đảng Likud của ông Netanyahu nắm 30 ghế trong quốc hội 120 ghế, gần gấp đôi đảng Yesh Atid của ông Lapid và hiện cũng liên minh với ít nhất 3 đảng khác.

Những cuộc biểu tình phản đối Netanyahu

Trong suốt 12 năm làm Thủ tướng Israel, ông Netanyahu là một nhân vật gây nhiều tranh cãi cả ở trong nước và nước ngoài.

Ông Netanyahu, bị buộc tội hối lộ, gian lận và lạm dụng tín nhiệm dù ông nhiều lần phủ nhận, đã chứng kiến các cuộc biểu tình phản đối sự lãnh đạo của ông kể từ đầu năm 2020.

Từ tháng 4/2019, Israel đã tổ chức 4 cuộc bầu cử, và ông Netanyahu chỉ có 1 lần được giao nhiệm vụ đứng ra thành lập chính phủ liên minh. Tình hình chính trị bất ổn ở Israel đã làm dấy lên cuộc biểu tình của khoảng 2.000 người (theo ước tính của Haaretz) bên ngoài tư dinh thủ tướng ở Jerusalem hồi tháng 3 vừa qua.

Một trong những cuộc biểu tình gần đây nhất, các nhà hoạt động tụ tập tại Quảng trưởng Habima ở Tel Aviv ngày 31/5 để phản đối ông Netanyahu và bày tỏ ủng hộ đối với một chính phủ mới.

Phiên tòa xét xử cáo buộc tham nhũng

Tháng 11/2019, ông Netanyahu đã bị truy tố vì lạm dụng tín nhiệm, nhận hối lộ và gian lận, đặc biệt là cáo buộc cho rằng ông đã nhận những món quà xa xỉ và sử dụng các công ty truyền thông để đưa tin có lợi cho bản thân và gia đình.

Sau bản cáo trạng, ông Netanyahu đã phải từ bỏ hồ sơ cấp bộ của mình, ngoài hồ sơ thủ tướng. Theo tiền lệ pháp lý được đặt ra từ vụ án Dery-Pinhasi năm 1993 của Tòa án Tối cao, một người không thể giữ chức vụ bộ trưởng sau khi bị truy tố.

Thủ tướng Netanayhu đã nhiều lần phủ nhận có các hành vi sai trái, cho rằng ông là đối tượng của “cuộc săn phù thủy”, đồng thời tuyên bố rằng các cáo trạng và những cáo buộc nhằm vào ông và gia đình ông là “bịa đặt”.

“Phiên tòa này sẽ diễn ra như những gì các bạn có thể thấy. Và càng đi xa, nó càng được xem là kì quái và bịa đặt”, ông Netanyahu nói hồi tháng 2, tuyên bố rằng ông không cần xin miễn trừ vì vụ xét xử đang “sụp đổ”.

Dù vậy, hồi đầu tháng 1/2020, ông Netnayhu đã đệ trình yêu cầu miễn trừ. Động thái này đã vấp phải sự chỉ trích từ nhiều đối thủ của ông. Một ủy ban Knesset (Quốc hội) gồm 30 thành viên sau đó được thành lập để tranh luận về việc miễn trừ cho ông Netanyahu. Thời điểm đó, các nhà quan sát nhận định, đề nghị miễn trừ “gần như chắc chắn” bị bác bỏ.

Tuy nhiên, trước khi ủy ban có thể tập hợp để tranh luận vào cuối tháng 1 năm đó, ông Netanyahu đã rút lại yêu cầu miễn trừ. Các cáo buộc chống lại ông Netanyahu được đệ trình lên Tòa án Quận Jerusalem ngay sau đó.

Các phiên xét xử vẫn chưa kết thúc. Nếu bị chứng minh là có tội, ông Netanyahu có thể phải đối mặt với án tù 10 năm vì tội hối lộ và tới 3 năm vì tội lừa đảo và lạm dụng tín nhiệm.

Bất chấp các cuộc chiến tại tòa án và khả năng bị gạt sang một bên [trong chính phủ mới], ông Netanyahu vẫn sẽ trở thành lãnh đạo của phe đối lập, bởi đảng Likud của ông vẫn là đảng lớn nhất tại Israel với 30 ghế trong tổng số 120 ghế tại Quốc hội.

Đó cũng sẽ không phải là lần đầu tiên ông Netanyahu ở vị trí thủ đối lập. Vào những năm 1990, ông Netanyahu cũng đối lập với Thủ tướng Yitzhak Rabin khi đó./.