Kết quả khảo sát động đất khu vực Bắc Trà My

Chiều 12/9 tại thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam, Đoàn công tác của Bộ Khoa học Công nghệ, Viện Khoa học Công nghệ Việt nam và Bộ Xây dựng có cuộc họp với lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Nam báo cáo sơ bộ kết quả khảo sát tình hình động đất khu vực Bắc Trà My và vùng lân cận.

Đoàn công tác Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã đi khảo sát thực tế ở  5 huyện Bắc Trà My, huyện Nam Trà My, Hiệp Đức, Tiên Phước và  Phước Sơn và, để xây dựng đường đẳng chấn động đất.

Qua ghi nhận mức độ thiệt hại nhà cửa, cảm nhận của  người dân, các chuyên gia đánh giá mức độ động đất vùng chấn động cực đại đạt cấp 6, quanh khu vực đập thủy điện Sông Tranh 2 trên diện tích 20 km. Đây là mức chấn động có thể gây hốt hoảng cho mọi người và nứt nhẹ nhà cửa.

Khu vực Bắc Trà My (ảnh: Tiền phong)

Vùng chấn động cấp 5 rộng hơn so với những đợt rung chấn trước đây.

Các chuyên gia cũng đưa ra chứng cứ trong lịch sử từ năm 1715 tại khu vực này có trận động đất 4,7 độ richter, tiếp tục những năm 1719, 1957, 1981 có những trận động đất cường độ 4,8 độ richter. Đồng thời họ khẳng định đây là vùng có động đất chứ không phải là vùng đất yên tĩnh.

Sau khi đưa ra các số liệu, các nhà khoa học cho rằng diễn biến của đập thủy điện Sông Tranh 2 là bình thường như các thủy điện khác trong cả nước và trên thế giới. Khi thủy điện tích nước, tải trọng nước hồ làm tăng áp suất nước lỗ rỗng trong các đới đập vỡ, do đó làm giảm độ bền của các đới đất đá trong đất. Khi đứt gãy hoạt động đã ở trong trạng thái ứng suất tới hạn, việc giảm độ bền của đới đất đá trong đới đứt gãy dẫn tới dịch trượt làm phát sinh  động đất.

Tiến sĩ Lê Huy Minh, Phó Viện trưởng Viện vật lý địa cầu cho biết: “Do sự tích nước của hồ chứa thủy điện. Ở trên khu vực thủy điện đó thì có các đới đứt gãy hoạt động, khi tích nước có sự gia tăng về ứng suất. Khi động đất kiến tạo sắp sửa xảy ra thì làm giảm độ bền cắt như thế làm cho nó có sự dịch chuyển, gây nên động đất.”

Từ đầu tháng 9 đến nay, 4 máy gia tốc đặt tại thủy điện Sông Tranh 2 và 2 trạm quan trắc động đất đặt tại tỉnh Bình Định và huyện A Lưới, tỉnh  Thừa Thiên Huế của Viện vật lý địa cầu ghi nhận được 15 trận động đất. Điều đó cho thấy các trận động đất chưa giảm, trong tương lai sẽ còn động đất nhưng không đạt đến ngưỡng 5,5 đô richter. Các nhà khoa học Viện Vật lý địa cầu, Viện Địa chất, Hội Địa kiến tạo, Bộ Khoa học công nghệ đều khẳng định đến thời điểm này, đập thủy điện Sông Tranh 2 an toàn.

Tuy nhiên trong thời gian tới  thì chưa có nhà khoa học nào khẳng định một cách cụ thể. Đoàn công tác cũng đã xác định  được 5 vị trí đặt 5 trạm quan trắc động đất tại huyện Bắc Trà My. Tuy nhiên các thiết bị này vẫn chưa có để lắp đặt. Đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, công tác chống thấm đạt mọi tiêu chuẩn tích nước, kể cả động đất lớn hơn thiết kế thì đập thủy điện Sông Tranh 2 vẫn an toàn. Hiện đang chờ ý kiến của các chuyên gia phía Việt Nam nhận xét phản biện nhà tư vấn Colenco. Trong một vài ngày tới Bộ Xây dựng sẽ có ý kiến cuối cùng trình Thủ tướng Chính phủ cho phép thủy điện Sông Tranh 2 tích nước.

Mặc dù các nhà khoa học cho rằng đập thủy điện Sông Tranh 2 vẫn an toàn và động đất khó đạt đến ngưỡng 5,5 độ richter nhưng với những bất thường từ khi đập thủy điện Sông Tranh 2 tích nước, ông Đặng Phong, Chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My bày tỏ, nỗi lo lắng của người dân địa phương là nỗi lo kép:

“Một động đất không thì chúng tôi không ngần ngại đâu. Nếu chỉ động đất thôi thì chính quyền và người dân huyện Bắc Trà My có đủ năng lực để đối phó với động đất xay ra. Nhưng đây là nỗi lo kép, động đất cộng với hồ nước đang treo lơ lứng đó nữa.”

Chính quyền các huyện Bắc Trà My, Hiệp Đức đề nghị các bộ ngành Trung ương sớm có hướng dẫn cụ thể về cách đối phó với động đất. Ông Lê Phước Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng nguyên nhân nào thì động đất ở Bắc Trà My cũng do thủy điện Sông Tranh 2 tích nước. Mà thủy điện Sông Tranh 2 lại liên tiếp có vấn đề về chất lượng vì vậy, chính quyền và người dân tỉnh Quảng Nam không khỏi hoang mang lo lắng. Trước mắt, UBND tỉnh Quảng Nam đề nghị sớm lắp đặt hệ thống quan trắc, cần nghiên cứu kỹ các tác động để báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép tích nước. Trước khi cho phép tích nước phải khẳng định thủy điện an toàn 100% còn nếu  1% không an toàn thì không nên vội vàng cho tích nước.

Ông Lê Phước Thanh Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam nêu rõ trách nhiệm đối với an toàn tính mạng và tài sản của dân là quan trọng hàng đầu: “Chúng tôi chỉ lo một việc là khi cho tích nước thì động đất có lớn hơn không bởi vì dưới hạ du, dân chúng tôi sống khá nhiều, nhân dân vẫn lo lắng  nếu chúng ta không có lời giải thích cho rõ ràng.”

Ông Nguyễn Đức Hải, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam đề nghị các bộ ngành Trung ương khẩn trương tham mưu cho Thủ tướng sớm ban hành văn bản kết luận về nguyên nhân động đất một cách rõ ràng, đầy đủ cơ sở khoa học, đập thủy điện Sông Tranh an toàn tuyệt đối để chính quyền thông báo giải tỏa nỗi bất an trong nhân dân.

Hiện nay cán bộ và người dân tỉnh Quảng Nam chưa thể yên tâm với các thông báo ban đầu của các nhà khoa học. Ông Nguyễn Đức Hải cũng yêu cầu chủ đầu tư thủy điện Sông Tranh 2 nâng cao trách nhiệm  đối với cuộc sống của người dân vùng bị động đất./.