Lao động rút BHXH một lần có xu hướng giảm

Tính hết tháng 2/2024, số người rút BHXH một lần giảm còn 70.000 người. 80% người lao động rời hệ thống ở độ tuổi 20- 40, song nhiều người trong số này đã quay lại lưới an sinh khi tìm được việc làm.

Thực tế ghi nhận người rút BHXH một lần có xu hướng giảm do làn sóng cắt giảm việc làm có dấu hiệu hạ nhiệt, đơn hàng quay trở lại từ giữa năm ngoái. Quý III/2023, cả nước ghi nhận 118.400 lao động mất việc, giảm trên 99.000 người so với quý II. Số này tập trung ở hai tỉnh vùng Đông Nam Bộ là Bình Dương và thành phố Hồ Chí Minh.

Thống kê giai đoạn 2016-2022 có gần 4,85 triệu người rời bỏ hệ thống an sinh. Trong số này, 1,3 triệu người quay trở lại, tiếp tục đi làm và đóng BHXH; gần 3,55 triệu người chưa quay trở lại; 907.000 lao động từng rút hai lượt; hơn 61.000 người rút ba lượt. Khoảng 99% lao động rút BHXH một lần sau một năm ngừng đóng và phần lớn làm việc trong doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Thế Mạnh, Tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho rằng, đây là kết quả của việc đẩy mạnh thông tin về thay đổi của dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), trong đó giảm năm đóng, tăng quyền lợi cho người tham gia khiến nhiều người cân nhắc: “Công tác truyền thông về việc rút BHXH một lần và truyền thông về Luật BHXH (sửa đổi) thì sẽ tăng quyền lợi và giảm thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu. Vấn đề thứ hai là hiện nay có gần 18 triệu người tham gia BHXH, trong đó có khoảng gần 17 triệu tham gia BHXH bắt buộc. Qua điều tra, khảo sát thì thấy rằng với tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định, không đột biến như sau dịch Covid và doanh nghiệp có các đơn hàng thì có thể thấy rằng người lao động đã yên tâm tham gia, với mức thu nhập như vậy người ta cũng cơ bản là ổn định. Cho nên, nếu không có gì đột biến thì cũng yên tâm, trừ trường hợp đặc biệt người lao động mới nghĩ đến việc rút BHXH một lần”.

Tại dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Chính phủ đề xuất hai phương án rút BHXH một lần.

Phương án một, phân loại hai nhóm lao động để giải quyết rút BHXH một lần. Nhóm một là người lao động được giải quyết 50% tổng thời gian đóng vào Quỹ hưu trí tử tuất, phần còn lại được bảo lưu trong hệ thống để sau này hưởng chế độ. Chính sách áp dụng với lao động đóng bảo hiểm dưới 20 năm mà sau 12 tháng không thuộc diện tham gia khu vực bắt buộc lẫn tự nguyện, muốn rút một lần, tham gia trước khi Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025), sau 12 tháng nghỉ việc và có nhu cầu thì được rút một lần. Nhóm hai là người bắt đầu đi làm và tham gia hệ thống từ sau 1/7/2025 sẽ không được rút BHXH một lần, trừ trường hợp theo quy định.

Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) đã được Quốc hội thảo luận tại kỳ họp tháng 10/2023, dự kiến thông qua tại kỳ họp tháng 5 tới và có hiệu lực từ 1/7/2025.