Nhiều bãi gửi xe không thu tiền mặt: Lợi nhưng phải tiện

Khi phóng viên VOV Giao thông thực hiện câu hỏi với một số người gửi xe, so với việc trả tiền mặt thì việc chuyển khoản thao tác có vất vả hơn không, nhiều người cho biết vẫn còn nhiều hạn chế, cần hoàn thiện để thu hút nhiều người sử dụng.

Một nhân viên tại điểm trông giữ xe đối diện số nhà 49 Phủ Doãn, quận Hoàn Kiếm, ngay cạnh cổng Bệnh viện Việt Đức cho biết: "Nhiều hơn chứ, rất nhiều động tác, như trả tiền mặt thì người ta cầm vé rồi theo quy định trả tiền trước hoặc sau thì cứ thế là làm, cầm tiền thì nhanh hơn. Người nhà bệnh nhân thì người ta rất vội nhưng những lúc nghẽn mạng hoặc gặp lỗi gì đấy mà không ra được vé hoặc kiểm soát được vé thì kể cả chục xe cũng phải để cho họ đi".

Khảo sát tại một số điểm trông giữ xe không dùng tiền mặt trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, phóng viên cũng ghi nhận những bất cập tương tự. Từ phía người dân có nhu cầu gửi xe cũng đang còn nhiều băn khoăn khi sử dụng và thanh toán theo hình thức mới này.

"Thời gian mình đỗ thì nó có trừ chính xác theo đầu xe không, ví dụ như xe đỗ 1 tiếng với xe đỗ 3 tiếng thì có trừ chính xác không. Thu phí điện tử như ETC qua trạm rất là tiện nhưng nó là giá cố định còn thu phí bãi xe thế này nhiều người còn chưa có tài khoản".

"Để thực hiện thì chỉ có ô tô làm được thôi còn xe máy rất là khó vì xe máy bây giờ nhiều xe còn không chính chủ, chứ chưa kể là xe máy đó họ đi họ nạp tiền vào rồi thu phí gửi xe bằng thẻ. Đến ô tô bây giờ còn nhiều xe chưa có VETC, vẫn phải dừng lại để dán", một số lái xe cho biết.

Ông Đỗ Thanh Bình, công ty cổ phần công nghệ Autosmart cũng chỉ ra, hạn chế lớn của quá trình thu phí không dùng tiền mặt đang tiến hành hiện nay là còn mất nhiều thời gian hơn trả tiền mặt: "Bất cập nhất là tốc độ trả tiền, ví dụ như tiền mặt có thể đổi sẵn tiền lẻ rồi cầm sẵn để khi ra quét thẻ đưa tiền là được. Bây giờ số tiền thanh toán nó nhỏ như vậy mà người nào cũng phải chuyển khoản thì những bãi đỗ xe lớn mà giờ tan tầm người ta ra ầm ầm thì làm sao trả tiền kịp được".

Ông Cao Đình Ngân, Trưởng phòng kinh doanh, Công ty Cổ phần Giao thông số Việt Nam (VDTC) lý giải, sở dĩ các phương tiện có dán thẻ thu phí tự động nhưng vẫn phải dừng xe quét mã QR để thanh toán tiền gửi xe vì còn phụ thuộc vào chủng loại xe, thời gian gửi xe nên sau khi soát vé chiều ra mới tính được chi phí cụ thể. Mặc dù về mặt công nghệ có thể xử lý vấn đề này nhưng vẫn đang chờ các quy định cụ thể.

"Về mặt công nghệ với thu phí tự động thì không khó, nếu như dùng tài khoản giao thông vào thanh toán các dịch vụ này thì hoàn toàn có thể tự động được 100%. Nhưng Luật Đường bộ và các Nghị định hướng dẫn thì chưa ban hành, phải đợi cơ quan quản lý Nhà nước ban hành nghị định hướng dẫn thì mới thực hiện", ông Ngân nói.

Ông Nguyễn Đức Vinh, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội cho biết, việc ứng dụng để xe vào và ra khỏi điểm đỗ được hệ thống camera hoặc hệ thống máy tự động quét và trừ tiền là việc trong... tương lai. Còn hiện tại, tất cả các xe cả ô tô và xe máy khi vào bãi gửi xe đều phải chuyển khoản thanh toán:

"Về lâu về dài, nếu xe máy định danh được thì chỉ cần bấm một cái là tự động trừ tiền luôn. Còn trước mắt giải quyết bằng cách in cái QR code động lên vé để người dân có thể thanh toán bất kỳ lúc nào, sau khi ra thì người trật tự viên sẽ kiểm tra nếu thanh toán rồi thì auto đi ra. Ô tô cũng vậy, cũng in QR code động", ông Vinh cho hay.

Ngay cả ô tô là nhóm phương tiện có lợi thế hơn để triển khai thu phí không dùng tiền mặt, thì hiện vẫn vướng vì chưa được đồng bộ với thẻ thu phí tự động. Trước đó, sân bay Nội Bài đã thực hiện thí điểm việc thu phí tự động không dừng cùng chung một hệ thống với VETC nhưng dù làm sau thì Hà Nội vẫn chưa thể tích hợp được hệ thống này khi triển khai thí điểm thu phí gửi xe.

Trong điều kiện đó, TS Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam cho rằng, quá trình triển khai thu phí không dùng tiền mặt cần áp dụng bắt buộc với ô tô và có sự linh hoạt với phương tiện xe máy bởi hiện còn rất nhiều người không thể thanh toán qua hình thức chuyển khoản với nhiều lý do như lỗi mạng, mã QR in ra mờ, ngân hàng không cho chuyển khoản mệnh giá thấp.

"Với xe máy chúng ta nên xác định là đối tượng khuyến khích không dùng tiền mặt, với những người gặp khó khăn thì có biện pháp hỗ trợ cho thanh toán bằng tiền mặt chứ không nên từ chối phục vụ. Chúng ta nên có những quy định mang tính bao trùm hơn để họ có khoảng thời gian làm quen và thích nghi dần với hình thức không dùng tiền mặt", ông Bình nói.

Theo chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh, vấn đề quan trọng khi cung cấp giải pháp ứng dụng công nghệ thanh toán không dùng tiền mặt thì nó phải trở thành giải pháp giúp cho người dân thanh toán thuận tiện, nhanh chóng hơn khi đi gửi xe: "Chúng ta phải đề nghị với bên ngân hàng để có những thay đổi trong việc thanh toán qua ngân hàng hoặc các điểm trông giữ xe phải được bán các vé dành cho các phương tiện như đối với các ô tô thu phí không dừng hiện nay. Mỗi lần đến quét là nó tự trừ và người dùng chỉ cần quét mã rồi đi thôi".

Ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam ủng hộ hình thức thu phí trông giữ xe không dùng tiền mặt và mong Hà Nội sớm nhân rộng trên toàn Thành phố, nhưng đi cùng với đó phải là các bước chuẩn bị kỹ lưỡng để việc thực thi được thuận lợi.

"Vấn đề là phải chuẩn bị tốt, các vị trí trông giữ xe phải đủ điều kiện để thu phí không sử dụng tiền mặt; các ngân hàng, cơ quan chức năng vào cuộc để không phải quay lại dùng tiền mặt. Còn người dân chưa quen sử dụng không dùng tiền mặt cần nhanh chóng tiếp cận thể thức thanh toán tiên tiến, bắt kịp với xu thế chung", ông Thanh nói.

Hà Nội đang chuẩn bị để triển khai thu phí đỗ xe không dùng tiền mặt trên toàn Thành phố và dự kiến đến hết năm 2025, giải pháp này sẽ được triển khai trên toàn quốc. Đây là bước đi cụ thể tiến tới hình thành hệ thống giao thông thông minh cho TP Hà Nội; cụ thể hóa việc thực hiện Đề án 06 về Chuyển đổi số quốc gia và chủ trương thanh toán không dùng tiền mặt của Chính phủ.

Việc chuyển đổi sang hình thức không dùng tiền mặt khi gửi xe có nhiều ý nhĩa. Tuy nhiên, để nó có hiệu quả cao thì quan trọng nhất là phải thuận tiện cho người dân, chứ không thể chuyển từ cách làm thủ công này sang thủ công khác như hiện nay. Bởi vậy, "Số hóa" thu phí gửi xe: Đừng làm nửa vời".

Trong hơn 2 tháng thí điểm trông giữ xe không dùng tiền mặt, hình thức được triển khai là khi xe vào điểm đỗ, hệ thống sẽ ghi nhận thời gian xe vào và tự động tính toán số tiền khi ra khỏi điểm đỗ. Sau đó, nhân viên trông xe sẽ yêu cầu người gửi dùng điện thoại di động quét mã QR Code để chuyển khoản tiền vé. Như vậy, thu phí "không dùng tiền mặt" ở đây vẫn là thủ công và chỉ chuyển từ việc đưa tiền mặt cho nhân viên sang quét mã chuyển khoản qua ngân hàng.

Nếu chỉ dừng lại như vậy, người sử dụng dịch vụ khó thấy được tiện ích mà "số hóa" mang lại; ngược lại là sự phiền toái vì mất thêm thời gian thao tác, phức tạp hơn so với đưa trả tiền mặt đã chuẩn bị sẵn. Hơn thế, nhiều nhóm như người cao tuổi, người chưa có tài khoản ngân hàng hay người từ tỉnh khác đến còn bị từ chối gửi xe vì chưa biết cách thanh toán.

Do đó, việc triển khai thu phí không dùng tiền mặt phải thật sự thuận lợi, rút ngắn thời gian gửi xe so với cách làm cũ thì mới thực sự thuận tiện. Mà muốn làm được như vậy thì bước đầu tiên là phải sớm có quy định cho phép mở rộng dịch vụ trung gian thanh toán trên nền tảng hệ thống thu phí điện tử không dừng để thu phí điểm đỗ xe.

Khi có quy định, chủ phương tiện chỉ cần sử dụng duy nhất một tài khoản giao thông để chi trả cho chi phí trông giữ. Tất cả các xe khi vào bãi gửi xe sẽ giống như tham gia trên đường cao tốc – xe không phải dừng lại mà được hệ thống tự động quét và trừ tiền.

Còn đối với xe máy, việc áp dụng được đánh giá là gặp nhiều khó khăn hơn nhưng nhiều chuyên gia đã đề xuất xây dựng một hình thức thanh toán trung gian như một ví điện tử chuyên dùng thanh toán các dịch vụ giao thông. Với hình thức này, người sử dụng cũng chỉ cần quét mã để tự động trừ tiền khi thanh toán chi phí trông giữ xe. Trình độ công nghệ như hiện nay, các nhà cung cấp dịch vụ ứng dụng thanh toán không dùng tiền mặt sẽ không khó để thực hiện điều này.

Còn trong giai đoạn thí điểm hiện nay, các điểm trông giữ xe cần quan tâm hơn tới việc hỗ trợ những trường hợp chưa quen hoặc không có điều kiện thanh toán không dùng tiền mặt, như việc hướng dẫn người dân sử dụng hình thức thanh toán khác hoặc hỗ trợ như phát wifi miễn phí, vì không phải người dân nào cũng sở hữu điện thoại có kết nối internet.

Việc thí điểm thu phí trông giữ xe không dùng tiền mặt là một hình thức mới, dự kiến áp dụng trên quy mô toàn quốc nên điều quan trọng là sau khi thí điểm, cần phải có những phân tích kỹ lưỡng, đánh giá rộng hơn và dự báo các tác động còn có thể xảy ra. Để từ đó có giải pháp chuẩn bị sẵn sàng cho các vấn đề nảy sinh trước khi triển khai nhân rộng.

Hiện tất cả các dịch vụ đang dần chuyển sang thanh toán không dùng tiền mặt đã trở thành xu hướng tất yếu, dịch vụ trông giữ phương tiện cũng không nằm ngoài xu hướng đó.

Tuy nhiên, vấn đề hiện nay còn nằm ở cách thức triển khai để phù hợp hơn với tình hình thực tế. Làm sao để người dân cảm thấy thuận tiện hơn, nhanh chóng và phù hợp hơn so với cách làm cũ thì không có lý gì họ lại không đồng tình ủng hộ.