Hà Nội, TP Hồ Chí Minh bàn cơ chế "vượt trội" làm đường sắt đô thị

Sáng 17/1, UBND thành phố Hà Nội và UBND TP.HCM đồng tổ chức Hội thảo khoa học về phát triển hệ thống đường sắt đô thị thành phố Hà Nội và TP.HCM.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Trần Sỹ Thanh - Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội cho biết, Thủ đô Hà Nội và TP.HCM là hai đô thị đặc biệt, 2 đầu tàu kinh tế của cả nước, giữ vai trò trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học và an ninh quốc phòng, cũng là 2 đô thị có diện tích và dân số lớn nhất cả nước. Cùng với xu thế phát triển, giao thông công cộng ngày càng có vai trò quan trọng, nhất là đối với các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM, trong đó, hệ thống đường sắt đô thị được coi là trục “xương sống” của mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông. Việc đầu tư sớm, vận hành hiệu quả hệ thống đường sắt đô thị sẽ nâng cao tỷ trọng vận tải hành khách công cộng, giảm phương tiện giao thông cá nhân, từ đó đem lại hiệu quả tích cực trong phát triển kinh tế-xã hội, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, ùn tắc và tai nạn giao thông,...

“Thời gian vừa qua, thành phố Hà Nội và TP.HCM đã và đang dành nguồn lực để đầu tư xây dựng các dự án đường sắt đô thị. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi phải tiếp tục nghiên cứu các giải pháp, hoàn thiện cơ chế, chính sách; tìm hiểu, học tập những kinh nghiệm, phương thức mới, “đột phá” nhằm triển khai đồng bộ và sớm hoàn chỉnh mạng lưới đường sắt đô thị theo Kết luận số 49 của Bộ Chính trị, đáp ứng sự nhu cầu và mong mỏi của người dân hai thành phố”, ông Thanh cho biết.

Theo ông Thanh, Hội thảo “Phát triển hệ thống đường sắt đô thị Hà Nội và TP.HCM” nhằm hướng tới 3 mục tiêu: Thứ nhất: Trao đổi, nghiên cứu, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế từ các nước có hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông công cộng phát triển, đặc biệt là hệ thống đường sắt đô thị; Thứ hai: Tổng hợp các kinh nghiệm trong nước và quốc tế để nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện thể chế về phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD); quy hoạch xây dựng, chỉnh trang đô thị, đất đai, đầu tư, quản lý, vận hành và khai thác đường sắt đô thị; Thứ ba: Tiếp thu ý kiến góp ý để hoàn thiện Đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị thành phố Hà Nội và TP.HCM theo 5 nhóm lĩnh vực trọng yếu.

Ông Bùi Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM (đơn vị đồng chủ trì) đồng tình với những ý kiến của Chủ tịch UBND TP Hà Nội và cho rằng: “Nếu vẫn xây dựng mạng lưới đường sắt đô thị theo cách làm như trước đây thì rất khó đạt được mục tiêu. Vì vậy, lãnh đạo 2 thành phố đều xác định sẽ phối hợp chặt chẽ, quyết liệt, tạo đột phát trong việc xây dựng đường sắt đô thị gắn với TOD; huy động nguồn lực, tái định cư, lựa chọn công nghệ…Đường sắt đô thị không chỉ là dự án giao thông mà còn gắn liền với phát triển kinh tế”.

Tham dự hội thảo này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy đánh giá cao hội thảo với quy mô lớn, các chuyên gia am hiểu sâu về lĩnh vực và tin tưởng sẽ có nhiều ý tưởng, giải pháp hữu hiệu để giúp 2 thành phố phát triển thành công mạng lưới đường sắt đô thị, tổ chức đô thị…

Đối với giao thông cộng cộng vận tải khối lượng lớn, hiện nay, đường sắt đô thị vẫn lợi thế nhất. Bên cạnh đó, đường sắt đô thị còn định hình, phân bố lại dân cư, tạo nên bộ mặt mới cho đô thị, thuận lợi cho người dân, thu hút đầu tư…

“Đây là vấn đề khó, mới mẻ với Việt Nam. Tuy nhiên, khó không phải là không làm được, cần có các điều kiện thể chế pháp lý, công nghệ, nguồn lực”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nói.

Tại hội thảo, bên cạnh các tham luận về các vấn đề trong thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng hệ thống các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội và phát triển hệ thống đường sắt đô thị TP.HCM, các chuyên gia quốc tế tham dự hội thảo đã chia sẻ về mô hình TOD trong phát triển đường sắt đô thị ở góc độ toàn cầu, góc độ các quốc gia, thành phố đã áp dụng rất thành công như: Paris - Pháp; Nhật Bản, Quảng Châu, Thâm Quyến - Trung Quốc, Singapore...