Nhiều lao động rút BHXH một lần để giải quyết nhu cầu tài chính trước mắt

Ông Đào Duy Hiện - Phó Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHXH Việt Nam - cho biết, NLĐ rút BHXH một lần tập trung chủ yếu ngoài khu vực nhà nước. Điều này có thể lý giải, do tính chất công việc ngoài khu vực nhà nước, chủ yếu ở khối doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thường chịu áp lực về công việc, NLĐ có tâm lý “nhảy việc” nên khi nghỉ việc mà chưa có việc làm mới thì muốn hưởng BHXH một lần để trang trải cuộc sống.

“Nhiều lao động cho biết hiểu chính sách an sinh, muốn có lương hưu, song vì điều kiện kinh tế nên chọn rút. Điều kiện rút hiện cũng khá dễ dàng, mức hưởng hấp dẫn” – ông Hiện cho biết.

Về độ tuổi, rút BHXH một lần nhiều nhất là ở nhóm tuổi từ trên 20 đến đủ 40 tuổi (chiếm 78%). Do NLĐ khi trẻ tuổi cho rằng, nhu cầu trước mắt quan trọng hơn là hưởng lương hưu khi về già, mặt khác do áp lực về tài chính (bắt đầu tự lập, tiếp tục đầu tư học tập nâng cao trình độ nghề, lập gia đình, nuôi con nhỏ...). Đa số là NLĐ ngừng đóng BHXH sau một năm (chiếm khoảng 98%). Khi phải cân nhắc giữa cơ hội hưởng lương hưu khi về già, chủ động về kinh tế và hưởng quyền lợi BHYT trọn đời, nhiều NLĐ vẫn quyết định hưởng BHXH một lần để giải quyết nhu cầu trước mắt.

Theo đại diện BHXH, nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình trạng NLĐ rút BHXH một lần tăng là do tình hình trong và ngoài nước có nhiều biến động dẫn đến nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh, người lao động phải nghỉ việc và không ít người trong số đó chưa có cơ hội trở lại làm việc sau 1 năm nên đã đề nghị hưởng BHXH một lần.

Một số đơn vị sử dụng lao động thiếu quan tâm đến quyền lợi của NLĐ (tham gia BHXH cho NLĐ ở mức tiền lương thấp, không đóng tiền BHXH hoặc đóng chậm, “cắt giảm” công nhân nhiều tuổi) dẫn đến tâm lý NLĐ không muốn gắn bó lâu dài với hệ thống BHXH và muốn hưởng sớm quyền lợi của mình.

NLĐ có thu nhập thấp, không ổn định hoặc vì khó khăn cần tiền trang trải cuộc sống; nữ giới ở nhóm tuổi trẻ đang trong độ tuổi sinh đẻ phải nghỉ việc sinh con và chăm sóc con nhỏ; tâm lý NLĐ e ngại chính sách thay đổi sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi, dù biết ảnh hưởng đến lợi ích lâu dài; nhận thức của NLĐ về tác dụng, ý nghĩa của việc hưởng lương hưu chưa đầy đủ, chưa hình thành ý thức tham gia BHXH lúc trẻ để hưởng tương lai an sinh khi về già… lao động, công nhân, công đoàn, BHXH một lần.

Ông Nguyễn Thế Mạnh, tổng giám đốc BHXH Việt Nam, cho hay BHXH Việt Nam đang xây dựng dự thảo Luật BHXH sửa đổi với nhiều quy định hướng đến gia tăng quyền lợi, khuyến khích người lao động, như bảo lưu thời gian đóng để được hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần.

Theo đó, dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi đang nêu ra 2 phương án giải quyết BHXH một lần.

Phương án 1, lao động tham gia trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không đóng BHXH bắt buộc lẫn tự nguyện mà đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được rút một lần.

Phương án 2, lao động đóng BHXH chưa đủ 20 năm, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc cũng không đóng tự nguyện thì được giải quyết tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào Quỹ Hưu trí tử tuất. Số còn lại được bảo lưu để hưởng chế độ khi quay lại hệ thống an sinh.